ยางแผ่นรมควัน มาตรฐาน GMP ยกระดับคุณภาพยางไทย
ขึ้นชื่อว่ายางไทยเป็นยางที่มีคุณภาพดีที่สุดในโลก
ในมุมมองของผู้ผลิตผลิตภัณฑ์แล้ว ยังคงต้องการยางที่มีสมบัติคงที่ในกระบวนการผลิต ความสม่ำเสมอของเนื้อยางในการนำไปบดผสมกับสารเคมีเพื่อขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์ชนิดต่างๆ
ได้ตามความต้องการ
ถึงแม้ว่าประเทศไทยเป็นผู้ผลิตยางแท่งมากที่สุด
เมื่อเปรียบเทียบกับยางชนิดอื่นๆ แต่ในเรื่องคุณภาพของยางในการนำไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์แล้ว
ยางแผ่นรมควันย่อมเป็นยางที่มีสมบัติทางกายภาพดีที่สุดโดยเฉพาะแผ่นยางที่มาจากสถาบันเกษตรกรชาวสวนยางที่ได้มีการรวบรวมน้ำยางสดจากสมาชิกนำมาผลิตในคราวเดียวกัน
จากการที่ยางธรรมชาติในปัจจุบันมีราคาค่อนข้างผันผวน
ทำให้โอกาสการแข่งขันเชิงธุรกิจทำได้ยาก แม้ว่าบริษัทเอกชนผู้ผลิตยางแผ่นรมควันส่วนใหญ่จะรับซื้อยางแผ่นดิบครั้งละปริมาณมากๆ
นำมารมควัน ซึ่งมีโอกาสมากกว่าสถาบันเกษตรกรมากมายนัก ในเรื่องความหลากหลายความไม่สม่ำเสมอของเนื้อยางและคุณภาพที่ผลิตค่อนข้างแปรปรวน
กระบวนการจัดการแปรรูปเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพจึงทำได้ยาก
การพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสของสถาบันเกษตรกรผู้ผลิตยางแผ่นรมควันให้ทำยางที่มีคุณภาพคงที่
ทุกๆ ครั้งที่ผลิต มีมาตรฐานและสมบัติเชิงวิทยาศาสตร์รองรับ สร้างความน่าเชื่อถือและความเชื่อมั่นให้กับผู้ใช้ยางจะเป็นโอกาสให้สถาบันเกษตรกรได้มีการพัฒนา
ปรับปรุงคุณภาพที่ได้มาตรฐานสร้างมูลค่าเพิ่ม มีต้นทุนการผลิตต่ำลง ลดระยะเวลาในกระบวนการผลิต
มีระบบการจัดการของเสียและมลภาวะที่เกิดขึ้น
มาตรฐาน GMP
GMP หรือ Good
Manufacturing Practice คือ
กระบวนการปฏิบัติที่ดีและเหมาะสมโดยใช้หลักการปฏิบัติเพื่อให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพดี
สถาบันวิจัยยาง กรมวิชาการเกษตร (เดิม) ในขณะนั้น ได้ริเริ่มดำเนินการทำมาตรฐาน GMP ด้วยการผลิตยางแผ่นรมควันอัดก้อนตั้งแต่ปี
2555
เน้นระบบการจัดการที่สามารถทดสอบได้ทุกขั้นตอน
ความเป็นระเบียบในการปฏิบัติงานที่ง่ายต่อการตรวจสอบ การผลิตที่เน้นการจัดการอย่างเป็นระบบได้แผ่นยางที่มีคุณภาพสม่ำเสมอทุกแผ่นในก้อนยางแต่ละก้อน
สามารถผลิตยางอัดก้อนที่ได้มาตรฐาน สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ใช้ยางในระดับอาเซียน
มาตรฐาน GMP ยางแผ่นรมควันจึงได้ถูกยกระดับเป็นมาตรฐานสินค้าเกษตรที่ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา
กระทรวง
เกษตรและสหกรณ์ ในปี 2556 เป็นระบบ GMP ด้านยางพาราฉบับแรกที่ถูกประกาศใช้ และเป็นพืชชนิดเดียวที่กินไม่ได้มาจัดเป็นระบบการควบคุมคุณภาพจนทำให้ทั่วโลกรู้จัก
ต่างกับระบบ ISO ที่เน้นกระบวนการบริหารโดยผ่านระบบเอกสารที่สามารถตรวจสอบได้
แต่ไม่ได้เจาะลึกในรายละเอียดคุณภาพยางที่ผลิตเพื่อสร้างความเชื่อมั่นในเรื่องความสม่ำเสมอของเนื้อยางให้กับผู้ซื้อ
การยกระดับคุณภาพยางแผ่นรมควันของสหกรณ์กองทุนสวนยางนับว่าเป็นก้าวแรกแห่งวงการยางไทยที่สามารถก้าวสู่ความเป็นผู้นำการผลิตยางได้อย่างเต็มความภาคภูมิ เป็นการยกระดับให้กับสหกรณ์กองทุนสวนยางที่ได้ดำเนินการผลิตมาตั้งแต่ปี 2537 รวมจำนวนทั้งสิ้น 637 แห่งทั่วประเทศ ปัจจุบันดำเนินการได้เพียงไม่เกินร้อยละ 50 ที่เหลือปิดกิจการ เนื่องจากไม่สามารถดำเนินงานในเชิงธุรกิจได้ โอกาสการแข่งขันน้อย ต้นทุนการผลิตสูง
การยกระดับคุณภาพยางแผ่นรมควันของสหกรณ์กองทุนสวนยางนับว่าเป็นก้าวแรกแห่งวงการยางไทยที่สามารถก้าวสู่ความเป็นผู้นำการผลิตยางได้อย่างเต็มความภาคภูมิ เป็นการยกระดับให้กับสหกรณ์กองทุนสวนยางที่ได้ดำเนินการผลิตมาตั้งแต่ปี 2537 รวมจำนวนทั้งสิ้น 637 แห่งทั่วประเทศ ปัจจุบันดำเนินการได้เพียงไม่เกินร้อยละ 50 ที่เหลือปิดกิจการ เนื่องจากไม่สามารถดำเนินงานในเชิงธุรกิจได้ โอกาสการแข่งขันน้อย ต้นทุนการผลิตสูง
ส่วนโรงงานยางแผ่นรมควันที่ดำเนินการในปัจจุบันส่วนใหญ่ผลิตยางคุณภาพไม่สม่ำเสมอ
มีทั้งยางแผ่นรมควัน (RSS) ชั้น
3, RSS 4, RSS 5 ยางฟอง และยางคัตติ้ง
หากมองในภาพรวมเป็นยางที่มีคุณภาพต่ำกว่า RSS 3 มากกว่าร้อยละ 40 ปัญหาเกิดจากการขาดระบบการจัดการที่ดี ขาดความรู้ทางด้านวิชาการ และการส่งเสริมที่เป็นรูปธรรมอย่างแท้จริง
การทำมาตรฐาน GMP ยางแผ่นรมควัน
ในปี 2559 ฝ่ายวิจัยและพัฒนาอุตสาหกรรมยาง การยางแห่งประเทศไทย
(กยท.) ได้จัดทำระบบควบคุมคุณภาพยางแผ่นรมควันของสหกรณ์กองทุนสวนยางที่มีความพร้อมและมีศักยภาพในจังหวัดตรัง
จนสามารถก้าวสู่มาตรฐาน GMP จำนวนทั้งสิ้น 5 แห่งคือ สหกรณ์กองทุนสวนยางโพธิ์โทน จำกัด, สหกรณ์กองทุนสวนยางวังคีรี
จำกัด, สหกรณ์กองทุนสวนยางหนองบัว จำกัด, สหกรณ์กองทุนสวนยางคลองปาง จำกัด และสหกรณ์กองทุนสวนยางบ้านหนองศรีจันทร์
จำกัด
ราคาที่สูงกว่าราคาประกาศสำนักงานตลาดกลางยางพาราสงขลา 3-7 บาท/กิโลกรัม จากเดิมที่จำหน่ายในตลาดท้องถิ่นจะถูกกดราคากิโลกรัมละ
1.50 บาท
กระบวนการทำมาตรฐาน GMP โดย กยท. นั้นมุ่งหวังให้ยางที่ผลิตได้มีคุณภาพสูง มีสมบัติทางกายภาพของยางคงที่ มีความสม่ำเสมอ
เน้นการนำยางที่ได้คุณภาพมาตรฐานไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ชนิดเพิ่มมูลค่าหรืองานทางวิศวกรรม
เช่น ยางรองคอสะพาน ยางล้อเครื่องบิน ยางล้อรถยนต์ ยางในรถจักรยานยนต์ ล้อรถโฟล์คลิฟท์
ยางปูพื้นสนามกีฬา รองเท้าแตะ รองเท้ากีฬา เป็นต้น โดยมีกำลังการผลิตเฉลี่ยโรงละ
150 ตัน/เดือน รวม 5 แห่งไม่น้อยกว่า
800 ตัน/เดือน
มาตรฐาน GMP จะให้ความสำคัญของน้ำยางสดตั้งแต่อยู่ในสวนยาง
โดยแนะนำให้ใช้สารรักษาสภาพตามความจำเป็นและเหมาะสม มีระบบการรวบรวมน้ำยางสดที่สะอาดจากสวนมายังโรงงานผลิต
การทดสอบความสดของน้ำยางเมื่อมาถึงโรงงานเพื่อสร้างความมั่นใจคุณภาพของยางแผ่นที่ผลิตได้
ใช้ตัวกรองน้ำยางสดตามมาตรฐานที่กำหนด ซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่สำคัญ การหาปริมาณเนื้อยางแห้งตามมาตรฐานในห้องปฏิบัติการ
การรวบรวมน้ำยางสดก่อนปล่อยลงตะกงทำแผ่น การหาปริมาณเนื้อ
ยางแห้งรวมอีกครั้งเพื่อจะได้คุณภาพของยางสม่ำเสมอทุกครั้งที่ผลิต การเจือจางน้ำและการผสมน้ำกรดตามสูตรที่ระบุ การปาดฟอง การเสียบแผ่นและระยะเวลาการจับตัวยาง เทคนิคการรีด ล้าง และการตากยาง ให้เป็นไปตามระบบควบคุมคุณภาพการผลิตยางดิบทุกขั้นตอน
ในส่วนระบบการผลิตยางแผ่นรมควัน จะต้องคัดสรรไม้ราวไม้ไผ่รวกที่ได้ขนาด ปราศจากเสี้ยน ไม่มีรอยแตก หรือคราบเขม่าดำ ใช้รถตากยางที่สะอาดไม่มีคราบเขม่าดำเกาะ และต้องสางยางแผ่นดิบก่อนเข้ารมควันเพื่อไม่ให้ผิวยางสัมผัสกันซึ่งเป็นสาเหตุให้ยางสุกช้าและเกิดรอยตำหนิ การกำหนดปริมาณไม้ฟืนและชนิดของไม้ฟืนในการรมยางแต่ละครั้งเพื่อใช้ในการควบคุมควันและความร้อน วิธีการรมควันด้วยการควบคุมอุณหภูมิและระยะเวลาที่เหมาะสม การควบคุมระบบเตาให้ความร้อน การนำยางออกจากห้องรมควัน การคัดชั้นและจัดชั้นยาง การจัดเก็บตลอดจนการขนส่งตามระบบควบคุมคุณภาพ
สำหรับสถานที่ประกอบการเป็นข้อกำหนดหนึ่งในระบบ GMP ซึ่งจะต้องเตรียมความพร้อมก่อนการดำเนินการโดยเฉพาะบ่อรับน้ำยางควรมี 2 บ่อ สำหรับใช้รับน้ำยางที่มีความเสี่ยงต่อการผลิตและจะต้องใช้สลับกันตามช่วงเวลาของน้ำยางสดที่เข้าสู่โรงงาน
ในส่วนการผลิตจะต้องมีคูระบายน้ำล้อมรอบบริเวณที่มีการใช้น้ำหรือตะกงจับตัวยางและทำให้การไหลของน้ำทิ้งไม่เกิดการขังตามคูระบายน้ำ
ยกตะกงจับตัวยางให้อยู่ในระดับพอเหมาะสะดวกต่อการปฏิบัติงาน มีบ่อล้างยางที่มีประสิทธิภาพมีห้องเก็บสารเคมีและบริเวณเก็บวัสดุ
อุปกรณ์แยกเป็นสัดส่วน ที่พักของคนงานจะต้องแยกออกจากส่วนการผลิตไม่ให้ปะปนกัน มีระบบการให้ความร้อนของห้องรมควันที่มีประสิทธิภาพ
รวมทั้งระบบบำบัดน้ำเสียที่ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม
ระบบสุขาภิบาลที่มีความสะอาดและปลอดภัย
ด้านบุคลากร จะต้องปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด
มีความเข้าใจระบบควบคุมคุณภาพ คนงานที่ปฏิบัติในส่วนการผลิตจะต้องสวมใส่ชุดป้องกันน้ำกรดหรือสารตกค้างจากยางที่อาจส่งผลกระทบโดยตรงได้สวมเสื้อที่ไม่มีกระเป๋า
ไม่ให้มีสัตว์เลี้ยงทุกชนิดเข้ามาใน
ส่วนบริเวณโรงงาน มีหมวกคลุมผมหรือหมวกนิรภัยสวมใส่เพื่อป้องกันเส้นผมหรือสิ่งปนเปื้อนติดในแผ่นยางด้านวัสดุ
อุปกรณ์การผลิต จะต้องพร้อมใช้งานและมีปริมาณเพียงพอต่อการปฏิบัติงาน มีระบบการจัดเก็บที่เป็นระเบียบ
หยิบใช้ได้ง่าย มีวิธีการป้องกันการหยิบอุปกรณ์ออกจากตู้จัดเก็บ เช่น กรรไกร หรืออุปกรณ์จำเป็นอย่างอื่นเพื่อป้องกันการสูญหาย
หากพบในกองยางถือว่าเป็นเรื่องที่ร้ายแรง ส่งผลต่อความเชื่อมั่นของผู้ซื้อและสร้างความเสียหายต่อกระบวนการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์
มีป้ายชี้บ่งในบริเวณที่ปฏิบัติงาน มีตู้ยาและเครื่องดับเพลิงสำหรับกรณีฉุกเฉิน
ส่วนกระบวนการคัดชั้นยางและจัดชั้นเป็นไปตามมาตรฐาน The Green Book ซึ่งในการผลิตยางแผ่นรมควันตามมาตรฐาน
GMP นี้ แผ่นยางที่ผลิตได้จะมีขนาดและน้ำหนักเท่ากันทุกแผ่น การคัดติ้งรอยตำหนิที่ปรากฏบนแผ่นยางน้อยมากเนื่องจากเป็นยางที่มีคุณภาพดีเยี่ยมเกือบทั้งหมด
การจัดเก็บจะต้องมีผ้าใบรองรับบริเวณพื้นเพื่อป้องกันความชื้น และคลุมกองยางให้มิดชิดในระหว่าง
การจัดเก็บและขนส่ง
สถาบันเกษตรกรชาวสวนยางได้อะไรจาก GMP
นับตั้งแต่ที่สหกรณ์กองทุนสวนยางได้ดำเนินการผลิตยางแผ่นรมควันเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 22 ปี ทำให้สภาพภายในโรงงานรก สกปรก
ไม่เป็นระเบียบ ที่พักอาศัยคนงานอยู่ในโรงงานผลิต น้ำใช้ไม่สะอาด พื้นสึกกร่อน พบคราบจาระบีเลอะเทอะบริเวณจักรรีดยาง
ดอกจักรสึก ลายดอกไม่ชัดเจน น้ำท่วมขัง น้ำใช้ในการผลิตไม่สะอาด วิธีการหาปริมาณเนื้อยางแห้งที่ผิดพลาดทำให้น้ำหนักยางขาด
คนงานอาศัยความชำนาญในการปฏิบัติงานที่บอกต่อๆ กันมาโดยไม่ได้ใช้หลักวิชาการใช้น้ำกรดเกินกว่าอัตราคำแนะนำ
ใช้แอมโมเนียในการรักษาสภาพน้ำยางสดมากเกินความจำเป็น สูญเสียพลังงานในการรีดยางเนื่องจากใช้กรดในการจับตัวยางมากเกินไป
เนื้อยางแข็ง ขนาดและความหนา-บางของแผ่นไม่สม่ำเสมอ ห้องรมควันและเตารมควันไม่มีประสิทธิภาพ
มีการสูญเสียควันและความร้อนทำให้สิ้นเปลืองไม้ฟืน ใช้ระยะเวลาในการรมควันนาน ระบบบำบัดน้ำเสียที่ไม่มีประสิทธิภาพ
มาตรการให้การรับรองการผลิตยางแผ่นรมควันอัดก้อนมาตรฐาน GMP
1. โรงผลิตยางแผ่นรมควันที่อยู่ในระหว่างการดำเนินการเพื่อขอการรับรองมาตรฐาน
GMP นั้น ผลผลิตยางแผ่นรมควันที่เกิดขึ้นจากการควบคุมปฏิบัติงานจากเจ้าหน้าที่ฝ่ายวิจัยและพัฒนาอุตสาหกรรมยาง
กยท.เสมือนหนึ่งว่าได้รับการรับรองคุณภาพตามมาตรฐาน GMP
แล้ว โดยจะรับรองเฉพาะชุดยางที่ผลิตแล้วเท่านั้น
2. คณะกรรมการตรวจประเมิน
จะใช้หลักเกณฑ์การพิจารณาเพื่อให้การรับรองโรงที่มีความพร้อมและศักยภาพในการผลิตยางแผ่นรมควันที่ได้มาตรฐาน
จากนั้นสรุปผลการประเมินพร้อมกับแจ้งให้คณะกรรมการโรงผลิตยางแผ่นรมควันทราบ พร้อมให้การรับรองนับตั้งแต่วันที่ทำการตรวจประเมิน
3. หากโรงผลิตยางแผ่นรมควันยังไม่ผ่านการประเมินการรับรองกระบวนการผลิตยางแผ่นรมควันคณะกรรมการจะเป็นผู้นัดหมายในการประเมินครั้งต่อไป
4. โรงผลิตยางแผ่นรมควันที่ผ่านการประเมินแล้วฝ่ายวิจัยและพัฒนาอุตสาหกรรมยาง
กยท. จะส่งหนังสือแจ้งให้ผู้ว่าการ กยท. ลงนาม พร้อมออกใบรับรองต่อไป
5. ภายในระยะเวลาที่โรงผลิตยางแผ่นรมควันได้รับใบรับรองกระบวนการผลิตยางแผ่นรมควันมาตรฐาน
GMP แล้วนั้น คณะกรรมการตรวจประเมินจะเข้าติดตามและประเมินผลเป็นระยะ
ๆ โดยไม่ต่ำกว่า 3 ครั้งต่อปีเพื่อรักษามาตรฐานกระบวนการผลิตของโรงผลิตยางแผ่นรมควันนั้น
ๆ
6. โรงผลิตยางแผ่นรมควันที่ได้ใบรับรองคุณภาพกระบวนการผลิตยางแผ่นรมควันแล้ว
จะมีอายุการรับรอง 1 ปี
7. ฝ่ายวิจัยและพัฒนาอุตสาหกรรมยาง
กยท. มีมาตรการในการยกเลิกใบรับรองหากโรงผลิตยางแผ่นรมควันนั้นไม่สามารถรักษามาตรฐานไว้ได้
มาตรการส่งเสริมในอนาคต
ในปี 2560 ผ่ายวิจัยและพัฒนาอุตสาหกรรมยางได้มีนโยบายในการส่งเสริมโรงรมควันของสถาบันเกษตรกรเข้าสู่มาตรฐาน
GMP ในเขตจังหวัดตรัง กระบี่และสุราษฎร์ธานี ไม่น้อยกว่า 20,
7 และ 2 โรงงาน ตามลำดับ ซึ่งคาดว่าจะสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มจากการจัดทำมาตรฐาน
GMP จากจำนวนทั้งสิ้น 34 โรงงาน ไม่น้อยกว่า
20 ล้านบาท
สรุป
มาตรฐาน GMP เป็นระบบการจัดการด้านคุณภาพการผลิตยางแผ่นรมควัน
ที่ครอบคลุมสถานที่ประกอบการ วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องจักร กระบวนการผลิตบุคลากร การจัดเก็บ
การขนส่งและระบบสุขาภิบาล เพื่อทำให้ยางแผ่นรมควันที่ผลิตได้มีคุณภาพ มีความสม่ำเสมอ
มีระบบการตรวจสอบทุกขั้นตอน เป็นการลดต้นทุนการผลิต ลดของเสีย
รวมทั้งมลภาวะที่เกิดขึ้น ลดความแปรปรวนในการนำยางไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าเพิ่ม
นับว่าเป็นการจัดการคุณภาพยางตั้งแต่ต้นทางให้เกษตรกรนำน้ำยางสดที่มีความสะอาด บริสุทธิ์
นำมาผลิตยางแผ่นรมควันที่ได้มาตรฐาน
รวมทั้งเป็นการสร้างระเบียบวินัย ยกระดับสถาบันเกษตรให้เข้มแข็ง
สามารถผลิตยางที่มีคุณภาพเป็นที่น่าเชื่อถือและสร้างความมั่นใจให้กับผู้ซื้อ นอกจากนี้
ปัจจุบันตลาดกลางยางพาราระดับภูมิภาค (Regional Rubber Market, RRM) ที่ประกอบด้วยประเทศไทย
มาเลเซีย อินโดนีเซีย ซึ่งแต่ละประเทศมีข้อกำหนดระเบียบวิธีการซื้อขายรวมทั้งมาตรฐาน
โดย กยท. มีแนวทางสนับสนุน
ให้กลุ่มเกษตรกรเข้าร่วมโครงการยางพาราประชารัฐ
นำยางที่ผ่านมาตรฐาน GMP มาขายในตลาดกลางยางพาราระดับภูมิภาคได้
ถือเป็นการช่วยหาตลาดรองรับผลผลิตยางให้กับสถาบันเกษตรกรชาวสวนยาง ซึ่งเป็นตัวชี้บ่งถึงความมั่นใจในตลาดระดับอาเซียนอีกด้วย
และหลาย ๆ บริษัทยักษ์ใหญ่ที่แปรรูปผลิตภัณฑ์ภายในประเทศต่างมั่นใจคุณภาพยางและมีคำสั่งซื้ออย่างต่อเนื่อง
จนทำให้สหกรณ์กองทุนสวนยางในจังหวัดตรังทั้ง 5 แห่ง สามารถก้าวสู่ความเป็นผู้นำการผลิตยางที่มีคุณภาพดีที่สุดในโลก
โดยในปีงบประมาณ 2560 มีสหกรณ์กองทุนสวนยางในจังหวัดตรังทั้งหมดได้ยื่นความจำนงในการจัดทำมาตรฐาน
GMP เพิ่มเติมอีก 20 แห่ง คาดว่าจะสามารถผลิตยางชนิด
premium grade ได้ไม่น้อยกว่าเดือนละ 4,000 ตัน/เดือน สร้างมูลค่าเพิ่มจากการจำหน่ายไม่น้อยกว่าเดือนละ
12 ล้านบาท
Advertising
สนใจลงโฆษณา โทร 08-6335-2703
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น