“ปาล์มน้ำมัน” บนปากปล่อง “ภูเขาไฟ”

ปาล์มน้ำมัน คือ อาชญากรรมป่าไม้

หยุดน้ำมันปาล์มสกปรกปนเปื้อนการตัดไม้ทำลายป่า

ปาล์มน้ำมันอาชญากรรมภูมิอากาศ

เหล่านี้คือ “วาทกรรม” ที่ NGO ระดับโลก อย่าง “กรีนพีช” ใช้รณรงค์เพื่อต่อต้านน้ำมันปาล์มที่ผลิตจาก ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งกลุ่มกรีนพีชอ้างว่า เป็นอุตสาหกรรมที่เกิดจากการตัดไม้ทำลายป่าฝนเขตร้อน

แน่นอนว่าผู้ผลิตปาล์มน้ำมันรายใหญ่ของโลก อย่างอินโดนีเซีย ปฏิเสธข้อกล่าวหานี้ไม่ได้ เพราะมีการตัดไม้ทำลายป่าอย่างหนักในช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะหมอกควันที่มาจากการเผาป่าแพร่กระจายไปไกลเป็นพันกิโล สร้างมลพิษทางอากาศ และภาวะโลกร้อน

กลุ่มกรีนพีชยังอ้างว่า การเผาป่าทำปาล์มของอินโดนีเซีย เป็นต้นเหตุให้ลิงอุรังอุตังลดประชากรลงอย่างรวดเร็ว และปล่อยก๊าซเรือนกระจกมากที่สุดเป็นอันดับ 3 ของโลก รองจาก จีน และ สหรัฐอเมริกา 

ผลจากการออกมาเปิดโปงอุตสาหกรรมปาล์มเพื่อปกป้องโลกของกรีนพืช ส่งผลให้ผู้ใช้น้ำมันปาล์มผลิตสินค้ารายใหญ่ของโลก ถูกกดดันจากผู้บริโภคอย่างหนักหน่วง ไม่ว่าจะเป็น เนสท์เล่ ยูนิลิเวอร์ และคอลเกต เป็นต้น จนต้องติดฉลาก “No Palm Oil” บนสินค้ามากกว่า 350 ยี่ห้อ ส่งผลเสียต่อภาพลักษณ์ของน้ำมันปาล์ม

หากแต่แรงต่อต้านน้ำมันปาล์มของกรีนพีชเกิดพลังในภาคพื้นยุโรป หรือ “อียู” ซึ่งเป็นตลาดที่มีความอ่อนไหวต่อเรื่องสิ่งแวดล้อมโลก ผลก็คือ กลุ่มประเทศยุโรป ประกาศว่าจะยกเลิกการใช้ “เชื้อเพลิงชีวภาพ” จากน้ำมันพืชทุกชนิด ภายในปี 2563 หนึ่งในนั้นมีน้ำมันปาล์มรวมอยู่ด้วย

ตลาดปาล์มน้ำมันใน อียู สำคัญอย่างไร…?

อียูใช้น้ำมันปาล์ม 6.3 ล้านตัน/ปี 46% ใช้แปรรูปเป็นเชื้อเพลิงชีวภาพ (biofuels) 45% ใช้เป็นส่วนประกอบของอาหาร อาหารสัตว์ และอุตสาหกรรมเคมี ส่วนอีก 9% ใช้ผลิตไฟฟ้าและพลังงานความร้อน ประเทศหลักที่ใช้น้ำมันปาล์มได้แก่ อิตาลี สเปน และเนเธอร์แลนด์ รวมกัน 38% ของการใช้น้ำมันปาล์มทั้งหมดภายในอียู

ไม่ใช่เพียงเท่านั้น ยังมีรายงานด้านวิทยาศาสตร์ว่า ในอุตสาหกรรมอาหารที่ใช้น้ำมันปาล์มเป็นวัตถุดิบและทำให้กลายเป็นกรดไขมันอิ่มตัว (saturated fat) เมื่อนำไปผลิตอาหารก่อให้เกิดโรคหัวใจ หรือที่เราได้ยินชื่อว่า “ไขมันทรานส์” เช่น มาการีน เนยขาว เป็นต้น หรือในอาหารที่ใช้น้ำมันปาล์มทอดซ้ำๆ เป็นเวลานาน

ต้องยอมรับว่าในมุมของผู้บริโภคข่าวเหล่านี้สร้างผลกระทบต่อภาพลักษณ์ต่อน้ำมันปาล์มอย่างหนักหน่วง

กลายเป็นว่า ผลกระทบของอุตสาหกรรมน้ำมันปาล์มไม่ได้กำจัดกรอบอยู่แค่ในอุตสาหกรรมเชื้อเพลิงเท่านั้น แต่ลุกลามไปสู่อุตสาหกรรมอาหารด้วย และที่สำคัญ ไม่ได้กระทบแต่อินโดนีเซียเท่านั้น แต่ขยายวงกว้างไปสู่ผู้ส่งออกอันดับหนึ่งของโลก อย่าง มาเลเซีย ซึ่งทั้งสองประเทศมีสัดส่วนการส่งออก 94% ของผลผลิตรวมทั้งโลก 

เมื่อมองในภาพกว้าง ดูเหมือนว่าทิศทางของอุตสาหกรรมน้ำมันปาล์มในระดับโลกจะลดและแคบลง สวนทางกับภาพการผลิต แน่นอนว่าย่อกระทบต่อราคาน้ำมันปาล์มของโลกในอนาคต

แต่มีการวิเคราะห์ว่า การต่อต้านน้ำมันปาล์มในยุโรป เป็นเพียงมาตรการกีดกันทางการค้า หรือเป็นปัญหาทางการเมือง ขณะเดียวกันน้ำมันปาล์มยังเป็นสินค้าที่ยังมีความต้องการใช้เพิ่มขึ้นตามประชากรโลก โดยเฉพาะตลาดใหญ่อย่าง จีน และอินเดีย เพราะปาล์มน้ำมันยังคงเป็นพืชที่ให้น้ำมันมากที่สุดในจำนวนพืชน้ำมันทั้งหมด

สำหรับประเทศไทยในฐานะผู้ผลิตน้ำมันปาล์มอันดับ 3 ของโลก ได้รับผลกระทบต่อปัญหาดังกล่าวมากน้อยแค่ไหน...?

ในระยะสั้นคงต้องบอกว่าไม่เห็นผลกระทบ เพราะไทยไม่ใช่ผู้ผลิตและส่งออกรายใหญ่ โดยมีพื้นที่ปลูก 5-6 ล้านไร่ มีผลผลิต 14.241 ล้านตัน (2560) ส่วนใหญ่ผลิตใช้ในประเทศเป็นหลัก และส่งออกไปยังประเทศเพื่อนบ้างเป็นรอง

หากแต่ถ้ามองในภาคการผลิตในประเทศ ไม่ได้จำกัดอยู่เพียงภาคใต้และตะวันออกเท่านั้น แต่ถูกขยายวงกว้างไปทุกภูมิภาคทั่วประเทศ เพราะปาล์มน้ำมันยังเป็นตัวเลือกแรกๆ ที่มีราคาดีที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับพืชชนิดอื่น โดยกระทรวงเกษตรฯ คาดการณ์ว่า ปี 2561 จะมีผลผลิต ปาล์มน้ำมัน 15.399 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 8.31%

อีกทั้งนโยบายของภาครัฐส่งเสริมลดพื้นที่ปลูกยางพาราไปปลูกพืชชนิดอื่นๆ ปีละ 400,000 ไร่ ซึ่งกว่า 90% ของเกษตรกรที่โค่นยาง เลือกหันมาปลูกปาล์มน้ำมัน 

อนาคตผลผลิตปาล์มน้ำมันของไทย เพิ่มสูงขึ้น พอๆ กับ “ต้นทุน” การผลิตที่สูงขึ้นเป็นเงาตามตัว โดยเฉพาะในพื้นที่ดังเดิมอย่างภาคใต้ ยังมีต้นทุนแรงงานสูงกว่าภูมิภาคอื่นๆ เพราะยังใช้ระบบจ้างเป็นส่วนใหญ่ ประกอบกับต้นทุนการหีบปาล์มของไทยมีต้นทุนสูง ส่งผลให้ราคาน้ำมันปาล์มดิบของไทยสูงกว่าประเทศคู่แข่ง

ปัญหาก็คือ เมื่อการส่งออกไม่ “เปิดประตู” ให้ประเทศไทย ผู้กำหนดนโยบายจะแก้ไขอย่างไร...?

เมื่อเร็วๆ นี้ คณะกรรมการนโยบายปาล์มน้ำมันแห่งชาติ (กนป.) เสนอมาตรการสนับสนุนค่าใช้จ่ายการส่งออกให้กับผู้ส่งออก ไม่เกิน กก.ละ 1.75 บาท เพื่อผลักดันส่งออกน้ำมันปาล์มดิบจำนวน 300,000 ตัน เป็นเวลา 5 เดือน ใช้งบกลางวงเงิน 525 ล้านบาท

คำถามก็คือ เกษตรกร ได้อะไร...? ในเมื่อราคาปาล์มที่เกษตรกรขายได้ยังอยู่ต่ำกว่าต้นทุนการผลิต (3.60 บาท/กก.) เกษตรกรจึงมองว่า รัฐเลือกที่จะช่วยเหลือผู้ส่งออกมากกว่า เกษตรกร...!

ทางเลือกหนึ่งของประเทศไทยที่จะแก้ปัญหาน้ำมันปาล์ม คือ การใช้ด้านพลังงาน ทั้งผลิตไบโอดีเซล โดยเพิ่มการใช้ผลิตในน้ำมันดีเซลเพิ่มขึ้น เป็น B 20 หรือมากกว่า

อีกทางเลือกหนึ่งคือ ใช้เป็นเชื้อเพลิงผลิตไฟฟ้าในภาคใต้ ซึ่งกำลังประสบปัญหาพลังงานไฟฟ้าที่มีความต้องการสูงขึ้นตามการเติบโตของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว แน่นอนว่าไม่ใช่ครั้งแรกที่มีการพูดถึงมาตรการนี้ เพียงแต่เป็นมาตรการที่ไม่ได้รับความสนใจต่อภาครัฐ โดยเลือกที่จะผลักดันโรงไฟฟ้าถ่านหินแทน

ล่าสุดโรงไฟฟ้าน้ำมันปาล์มถูกพูดถึงอีกครั้ง โดยนายเนวิน ชิดชอบ อดีตนักการเมืองอีสาน ที่ล้างมือจากการเมืองไปทำทีมฟุตบอลจนประสบความสำเร็จ และเจ้าของแนวคิด “ลดอำนาจรัฐ เพื่อประชาชนได้ประโยชน์” 

ช่วงหนึ่งของการสัมภาษณ์ ในรายการสดของสำนักข่าว The Standard นายเนวินพูดถึงแนวคิดการนำน้ำมันปาล์มไปผลิตไฟฟ้า แทนการใช้ถ่านหิน และแก้ปัญหาพลังงานของภาคใต้ ประโยคหนึ่งที่กินใจคนใต้และชาวสวนปาล์มคือ

รัฐจะยอมขาดทุน เพื่อกำไรของเกษตรกร และอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่มีมูลค่าหลายแสนล้าน หรือไม่…?

การใช้น้ำมันปาล์มผลิตไฟฟ้าไม่มีปัญหาสิ่งแวดล้อมไม่ถูกต่อต้านจากคนในพื้นที่ ขณะเดียวกันยังเพิ่มการใช้น้ำมันปาล์มซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของภาคใต้ และแม้ท้ายที่สุดโรงไฟฟ้าน้ำมันปาล์มจะทำให้รัฐ “ขาดทุน” แต่อีกด้านมันรักษาสิ่งแวดล้อมและส่งเสริมอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวภาคใต้ที่ใช้พลังงานสะอาด

เมื่อมองในภาคกว้างของอุตสาหกรรมน้ำมันปาล์มของโลก เหมือนจะยืนอยู่บนปากปล่อง “ภูเขาไฟ” เพราะถูกต่อต้านจาก อียู และ NGO แต่สำหรับประเทศไทย ยังไม่ได้รับผลกระทบมากนัก เพียงแต่ปัญหาเกิดจากภายใน ซึ่งเป็นปัญหาที่แก้ได้ ด้วยนโยบายแห่งรัฐ ในฐานะผู้ถืออำนาจ

คงต้องขอยืมประโยคของนายเนวินมาสรุปปิดท้ายที่ว่า รัฐจะยอมลดอำนาจ เพื่อประโยชน์ของอุตสาหกรรมปาล์มน้ำมัน และประโยชน์ของเกษตรกร ได้หรือไม่...?

อ้างอิง :

>>>https://www.infosawit.com/news/8371/personel-group-band-boomerang-dan-greenpeace-duduki-kilang-minyak-sawit-wilmar

>>> http://www.greenpeace.org/seasia/th/news/blog1/10/blog/61797/

>>>http://www.mfa.go.th/business/th

>>>https://www.dailynews.co.th/economic/647085

>>> https://www.prachachat.net/aseanaec/news-130809

- Advertisement -